Οι οικισμοί μέσα στα δάση, τα ασφαλιστήρια συμβόλαια, το «εύφλεκτο» σύστημα ηλεκτροδότησης και οι «καλές πυρκαγιές». Μιλούν στην οι πυρομετεωρολόγοι Γιώργος Παπαβασιλείου και Θοδωρής Γιάνναρος και ο δασολόγος Γαβριήλ Ξανθόπουλος
Καθώς οι πυρκαγιές εξακολουθούν να μαίνονται στην Καλιφόρνια και ο τραγικός απολογισμός αυξάνεται δραματικά –οι νεκροί έφτασαν τους 24–, η πρόγνωση της αμερικανικής μετεωρολογικής υπηρεσίας, ότι η ταχύτητα των ανέμων αύριο (14/1) θα φτάσει τα 110 χιλιόμετρα την ώρα, δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας για άμεσο έλεγχο της κατάστασης.
Συγκρίνοντας αυτές τις «αδηφάγες» πυρκαγιές με τις δικές μας, ο πυρομετεωρολόγος Θοδωρής Γιάνναρος σημειώνει πως μια κομβική διαφορά ανάμεσα στις ελληνικές περιαστικές περιοχές (ειδικά στην Αττική) και στην Καλιφόρνια, δηλαδή στις περιοχές με ζώνες μείξης δασών-οικισμών, είναι τα υλικά δόμησης των σπιτιών.
«Στην Καλιφόρνια, οι περισσότεροι σκελετοί των σπιτιών είναι ξύλινοι, κάτι που οπωσδήποτε συνηγόρησε στις εικόνες αποκάλυψης που βλέπουμε τώρα» σημειώνει ο κ. Γιάνναρος. Ο ίδιος θυμάται τις ημέρες «που μας επισκέφτηκαν συνάδελφοι από την Καλιφόρνια και τους δείξαμε το Μάτι. Τους έκανε μεγάλη εντύπωση το χτίσιμο των σπιτιών. Στην Καλιφόρνια, το ξύλο ως βασικό δομικό υλικό επιλέγεται λόγω αφθονίας αλλά και πολύ υψηλής σεισμικότητας».
«Μιλάμε για σπίτια τα οποία χτίζονται μέσα σε μία εβδομάδα. Πρώτα μπαίνει ο σκελετός, ακολουθούν οι ξύλινες πλάκες από την εσωτερική μεριά, η μόνωση και μετά η εξωτερική πλευρά της κατασκευής η οποία συχνά είναι από βινύλιο» λέει με τη σειρά του και ο Γαβριήλ Ξανθόπουλος, δασολόγος και διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ Δήμητρα.
Οπως τονίζει ο κ. Ξανθόπουλος: «Εχουμε ξεκάθαρα να κάνουμε με μια πυρκαγιά πόλης, μια αστική πυρκαγιά με τα σπίτια να λειτουργούν επί της ουσίας σαν μεταδότες της. Πολλές από τις πανάκριβες οικίες έχουν πισίνες με πολύ νερό. Παρ’ όλα αυτά δεν έχουν εγκατασταθεί συστήματα ενεργής πυροπροστασίας έτσι ώστε να αξιοποιείται αυτό το νερό. Τα χόρτα χρειάζονται 20 με 30 δευτερόλεπτα για να καούν, οι θάμνοι 3 με 5 λεπτά και ένα ψηλό δάσος χρειάζεται 10 λεπτά για να “αρπάξει”. Τα σπίτια όμως, καίγονται για ώρες. Πρέπει να “ρίξεις” ένα ολόκληρο πυροσβεστικό όχημα για πολλή ώρα πάνω σε ένα σπίτι που καίγεται, για να το σώσεις. Ακατόρθωτο να το κάνεις όταν καίγονται ταυτόχρονα χιλιάδες σπίτια».
«Οι ξύλινες βίλες έχουν πια επεκταθεί μέσα στο δάσος, πάνω στους λόφους» συμπληρώνει και ο έτερος πυρομετεωρολόγος της ομάδας FLAME, Γιώργος Παπαβασιλείου εξηγώντας πως «το γεγονός πως αυτά τα σπίτια είναι πολυτελή δεν σημαίνει ότι είναι και ασφαλή ή πυρίμαχα. Αυτό φυσικά είχε και επιπτώσεις στον ασφαλιστικό κλάδο με πολλά συμβόλαια είτε να ακυρώνονται είτε να μην μπορούν να ανανεωθούν τα τελευταία χρόνια σε περιοχές υψηλού κινδύνου».
Ο κ. Γιάνναρος σημειώνει πως η κριτική μόνο για τα τα ξύλινα, εύφλεκτα σπίτια δεν είναι παραγωγική. Οπως τονίζει: «Η φωτιά υπήρχε πάντοτε στον πλανήτη. Οι megafires είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Aυτό που άλλαξε είναι πως εμείς, οι άνθρωποι, “εφορμήσαμε” στα δάση, μέσα στο φυσικό περιβάλλον. Το ίδιο κάναμε και στην Ελλάδα. Χτίσαμε μέσα στην καρδιά του δάσους. Κι αυτό έχει αναδείξει όλη τη συζήτηση περί μη χρησιμοποίησης του ξύλου στις κατασκευές σπιτιών. Ομως, αυτός ο τρόπος, να ζούμε δηλαδή δίπλα από τα δέντρα όπως στην Καλιφόρνια, στον Καναδά, στην Αυστραλία, στην Ελλάδα και αλλού, δημιουργώντας αυτές τις ζώνες μείξης δάσους-οικισμών, ευθύνεται σε πολύ μεγάλο βαθμό για τα σημερινά αποτελέσματα των πυρκαγιών εν μέσω των ακραίων συνθηκών που δημιουργεί ολοένα και πιο συχνά η κλιματική κρίση»
«Εύφλεκτο» σύστημα ηλεκτροδότησης
Οσον αφορά το σύστημα ηλεκτροδότησης το οποίο στο παρελθόν έχει αποτελέσει την αφορμή για πολλές πυρκαγιές στην πολιτεία των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον κ. Παπαβασιλείου, είναι παρόμοιο με το ελληνικό, δηλαδή παλιό και απόλυτα εκτεθειμένο στο περιβάλλον.
«Υπάρχουν ενδείξεις ότι πιθανώς η Eaton Fire ξεκίνησε από το δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας» σημειώνει ο κ. Παπαβασιλείου και συνεχίζει: « Αυτό που κάνουν εδώ και αρκετά χρόνια στην Καλιφόρνια οι εταιρείες ηλεκτροδότησης είναι να διακόπτουν την παροχή ρεύματος όταν υπάρχει υψηλός κίνδυνος για πυρκαγιές. Πυρομετεωρολόγοι οι οποίοι εργάζονται σε παρόχους ηλεκτρικού ρεύματος εντοπίζουν τα πιο επικίνδυνα σημεία για πυρκαγιές και εισηγούνται στις εταιρείες τους στοχευμένες διακοπές ρεύματος. Αυτός είναι ένας βασικός τρόπος για τη μείωση του κινδύνου σε ημέρες με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες. Μιλάμε άλλωστε για ένα δίκτυο ρεύματος, ακόμα πιο παλιό από το δικό μας. Υπάρχουν στύλοι σε αρκετές περιοχές από τον 19ο αιώνα».
Ο κ. Γιάνναρος εξηγεί πως αυτή η τακτική καθιστά τις εταιρείες ηλεκτροδότησης υπόλογες. «Στην Καλιφόρνια μαθαίνουν από πού ξεκίνησε η φωτιά, από ποιο καλώδιο και οι πυρόπληκτοι απαιτούν αποζημιώσεις».
Όσον αφορά στο κομμάτι της πρόληψης, οι Καλιφορνέζοι σύμφωνα με τον κ. Γιάνναρο είναι άρτια τεχνολογικά εξοπλισμένοι, έχουν υψηλότερη επιστημονική κατάρτιση στο θέμα της αντιμετώπισης των πυρκαγιών σε σύγκριση με τις μεσογειακές χώρες, ενώ δείχνουν και μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην επιστήμη και στη συνεργασία ειδικών με την Πυροσβεστική.
Ο κ. Παπαβασιλείου επισημαίνει πως οι Αμερικανοί εφαρμόζουν επίσης σε εκτεταμένο βαθμό προγράμματα προδιαγεγραμμένης καύσης. Οπως λέει: «Καίνε επιλεγμένες περιοχές στα δάση τους σε ημέρες με ήπιες πυρομετεωρολογικές συνθήκες (πυρκαγιές χαμηλής έντασης – “καλές πυρκαγιές”) ώστε να μειωθεί η καύσιμη ύλη, κάτι που εμείς στην Ευρώπη κάνουμε σε πολύ μικρό βαθμό. Ακόμα και στην περίπτωση των τωρινών πυρκαγιών στο Λος Αντζελες και συγκεκριμένα στην Palisades fire, ένας λόγος που μεγάλο μέρος του Μαλιμπού σώθηκε είναι γιατί είχε πολλαπλές πυρκαγιές πριν από λίγους μόλις μήνες αλλά και πριν από 6 περίπου χρόνια. Με έναν τρόπο, οι προηγούμενες φωτιές λειτούργησαν ως ζώνες ασφαλείας της συγκεκριμένης περιοχής».
Οπως βέβαια υπογραμμίζει ο κ. Γιάνναρος, «στην πραγματικότητα, κάτω από ακραίες συνθήκες, μια πυρκαγιά οπουδήποτε στον πλανήτη κι αν εξελίσσεται, δεν σταματιέται. Σταματιέται όταν δεν έχει πια τίποτα άλλο να κάψει ή όταν το επιτρέψει ο καιρός. Γι’ αυτό και χρειάζεται ολιστική αντιμετώπιση του ζητήματος. Δεν έχει να κάνει μόνο με γρήγορες ή κοστοβόρες λύσεις ή με πρόσληψη πολλών πυροσβεστών».
Source: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ