Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τα αποτελέσματα μιας έρευνας γνώμης που δείχνει ότι η πλειοψηφία των πολιτών της ΕΕ πιστεύει ότι χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες για να προετοιμαστούν για καταστροφές και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Επιπλέον, οι απαντήσεις αποκαλύπτουν ότι οι πολίτες αισθάνονται περισσότερο εκτεθειμένοι σε κινδύνους που συνδέονται με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά και σε κινδύνους ασφάλειας και κοινωνικούς κινδύνους.
Η πρόσφατη ειδική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου ρώτησε τους πολίτες στα 27 κράτη μέλη σχετικά με την αντιλαμβανόμενη έκθεσή τους σε κινδύνους καταστροφών, το επίπεδο γνώσης τους και τις πηγές που χρησιμοποιούν για να ενημερωθούν σχετικά με τους κινδύνους καταστροφών. Η έρευνα ρώτησε επίσης τους πολίτες πόσο καλά είναι προετοιμασμένοι για τις καταστροφές και πόσο εμπιστεύονται τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και τις αρχές.
Οι άνθρωποι σε 17 κράτη μέλη αισθάνονται περισσότερο εκτεθειμένοι σε ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως καταιγίδες, ξηρασίες και καύσωνες. Οι ερωτηθέντες αισθάνονται περισσότερο εκτεθειμένοι σε πυρκαγιές στην Πορτογαλία και την Κύπρο και σε πλημμύρες στη Βουλγαρία. Οι απαντήσεις ήταν ιδιαίτερα διαφορετικές στη Σουηδία, τη Δανία και την Τσεχία, όπου οι απειλές για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο βρίσκονται στην κορυφή του καταλόγου. Στη Γερμανία οι πολιτικές ή γεωπολιτικές εντάσεις, στην Εσθονία οι διαταραχές σε κρίσιμες υποδομές και στη Φινλανδία οι έκτακτες ανάγκες για την ανθρώπινη υγεία βρίσκονται στην κορυφή της λίστας για την αντιλαμβανόμενη προσωπική έκθεση.
Σε επίπεδο ΕΕ, σχεδόν τα 2/3 των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες για να προετοιμαστούν για καταστροφές και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Επιπλέον, περισσότεροι από το 1/3 των πολιτών δήλωσαν ότι δυσκολεύονται να βρουν σχετικές πληροφορίες από τις δημόσιες αρχές και τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.
Όσον αφορά το ρόλο των κοινοτήτων, η έρευνα αποκαλύπτει ότι οι άνθρωποι βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα μέλη της οικογένειας και τους φίλους τους για να αντιμετωπίσουν μια καταστροφή, περισσότερο από ό,τι στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, τις ΜΚΟ και τις τοπικές αρχές ή τις κυβερνητικές υπηρεσίες. Σχεδόν τα 2/3 των πολιτών της ΕΕ δηλώνουν ότι δεν έχουν συμμετάσχει ποτέ σε εθελοντική εργασία για την υποστήριξη οργανώσεων αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών ή κοινοτικών πρωτοβουλιών για την αύξηση της ανθεκτικότητας σε καταστροφές, ενώ μόνο το 7% εξ αυτών ασχολείται επί του παρόντος με το ίδιο είδος εργασίας.
Ο επίτροπος για τη διαχείριση κρίσεων, Janez Lenarčič, δήλωσε: «Ένας πληθυσμός με επίγνωση των κινδύνων και προετοιμασμένος είναι ένα κρίσιμο στοιχείο της ανθεκτικότητας στις καταστροφές. Πρέπει να έχουμε κατά νου τους διάφορους κινδύνους και να οικοδομήσουμε την ετοιμότητα και την ανθεκτικότητα της κοινωνίας μας αναλόγως. Αυτό θα βοηθήσει τους ανθρώπους να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι για τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσουν. Μια προσέγγιση πολλαπλών κινδύνων θα συμβάλει στην ενίσχυση της προσωπικής ετοιμότητας και οι άνθρωποι μπορούν να συνεχίσουν να βασίζονται στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης. Η έρευνα που διεξήχθη πρόσφατα μας παρέχει μια πολύτιμη αναφορά για το επίπεδο ευαισθητοποίησης των Ευρωπαίων σε θέματα κινδύνου καταστροφών και θα συμβάλει στις εργασίες της ΕΕ για την καλύτερη προετοιμασία των κοινωνιών μας».
Ιστορικό
Η ΕΕ διαθέτει διάφορα εργαλεία για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και καταστροφών.
Ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ και των 10 συμμετεχόντων κρατών (Ισλανδία, Νορβηγία, Σερβία, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο, Τουρκία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Αλβανία, Μολδαβία και Ουκρανία) στον τομέα της πολιτικής προστασίας για τη βελτίωση της πρόληψης, της ετοιμότητας και της αντιμετώπισης των καταστροφών.
Όταν μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης υπερκαλύπτει τις δυνατότητες αντιμετώπισης μιας χώρας στην Ευρώπη και πέραν αυτής, μπορεί να ζητήσει βοήθεια μέσω του Μηχανισμού. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαδραματίζει βασικό ρόλο στο συντονισμό της αντιμετώπισης των καταστροφών παγκοσμίως. Από την ίδρυσή του το 2001, ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ έχει ενεργοποιηθεί για περισσότερες από 600 καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και κρίσεις εντός και εκτός της ΕΕ.
Τον Φεβρουάριο του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε σύσταση και ανακοίνωση για τον καθορισμό κοινών στόχων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας σε καταστροφές στους τομείς της πολιτικής προστασίας. Αυτό περιλαμβάνει τη σημαντική αύξηση, έως το 2030, του επιπέδου ευαισθητοποίησης και ετοιμότητας του πληθυσμού της Ένωσης για τον κίνδυνο καταστροφών σε κάθε κράτος μέλος. Οι ευρωπαϊκοί στόχοι ανθεκτικότητας στις καταστροφές αποσκοπούν στη βελτίωση της ικανότητας της ΕΕ, των κρατών μελών της και των κρατών που συμμετέχουν στον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ να προβλέπουν και να αντέχουν καλύτερα τις επιπτώσεις μελλοντικών μεγάλων καταστροφών και καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
Author Directorate-General for European Civil Protection and Humanitarian Aid Operations (ECHO)